وکیل اجرت المثل

اجرت المثل چیست؟

اجرت المثل به معنای دستمزد یا پاداشی است که به ازای استفاده یا بهره‌برداری از خدمات یا اموال شخص دیگر، بدون وجود قرارداد یا توافق قبلی، پرداخت می‌شود. در واقع، اجرت المثل زمانی پرداخت می‌شود که شخصی از مال یا خدمات دیگری بهره‌مند شده باشد، اما هیچ توافق مشخصی در مورد دستمزد یا اجاره بها وجود نداشته باشد. در این حالت، شخص استفاده کننده باید معادل ارزش عرفی از آن مال یا خدمات، مبلغی را بپردازد.

موارد کاربرد اجرت المثل

• اجرت المثل ایام زوجیت:در قوانین خانواده ایران، اجرت المثل ایام زوجیت برای زنی قابل مطالبه است که در طول زندگی زناشویی کارهایی مانند خانه‎‌داری، آشپزی، نظافت یا تربیت فرزندان انجام داده باشد؛ بدون اینکه توفقی برای دریافت دستمزد وجود داشته باشد. در صورت طلاق یا درخواست زن، او می‌تواند از شوهر درخواست اجرت‌المثل کند.

• اجرت المثل اموال:اگر شخصی بدون اجازه یا قرداد از مال دیگری استفاده کند(مثلا سکونت در خانه یا بهره‌برداری از زمین)، صاحب مال می‌تواند از او درخواست اجرت کند. این مبلغ معادل ارزش عرفی استفاده از مال در مدت زمانی است که بهره‌برداری صورت گرفته است.

• اجرت المثل خدمات:در مواردی که شخصی خدماتی برای فرد دیگر انجام داده شده باشد، اما توافقی صورت نگرفته نباشد، می‌تواند درخواست اجرت المثل کند. به طور مثال اگر فردی به طور غیر رسمی برای دیگری کارکرده باشد و توافقی در مورد دستمزد وجود نداشته باشد، می‌تواند با رجوع دادگاه، خواستار پرداخت دستمزد متناسب با خدمات ارائه شده بر اساس عرف شود.

تفاوت وکیل اجرت المثل و اجرت المسمی

• اجرت المسمی: مبلغی است که به صورت مشخص و طبق قرداد بین طرفین توافق شده است.
• اجرت المثل: زمانی پرداخت می‌شود که هیچ توافق قبلی‌ایی بین طرفین وجود نداشته باشد، و مبلغ بر اساس عرف و نظر کارشناسان تعیین شود.

شرایط مطالبه اجرت المثل توسط وکیل

• عدم وجود قرارداد مشخص(حق الوکاله): اگر بین وکیل و موکل قرار داد مشخصی برای حق الوکاله تنظیم نشده باشدو یا مبلغی برای خدمات حقوقی تعیین نشده باشد، وکیل می‌تواند برای دریافت دستمزد خود اجرت‌المثل مطالبه کند.
• ارائه خدمات حقوقی: وکیل باید بتواند اثبات کند که خدمات حقوقی معینی را به موکل ارائه داده است، مانند تهیه دادخواست، حضور در دادگاه، ارائه مشاوره حقوقی یا سایر اقدامتی که در راستای پیگیری پرونده انجام شده است.
• تعیین مبلغ اجرت المثل توسط دادگاه: اگر بین وکیل و موکل برسر مبلغ توافق نشود، دادگاه مبلغ اجرت المثل را بر اساس عرف حقوقی و با مشورت کارشناسان تعیین می‌کند. این مبلغ با توجه به میزان تلاش، پیچیدگی پرونده، تخصص وکیل و مدت زمانی که برای پرونده صرف شده مشخص شود.

نحوه محاسبه اجرت المثال وکیل

که تخصص و تجربه بالاتری دارد، معمولاً اجرت بیشتری برای خدمات خود دریافت می‌کند.
• پیچیدگی پرونده: هر چه پرونده پیچیده‌تر و حساس‌تر باشد، اجرت المثل بیشتری برای وکیل در نظر گرفته می‌شود.
• مدت زمان صرف شده: مقدار زمانی که وکیل برای یک پرونده صرف کرده نیز، عامل مهمی در تعیین اجرت المثل است.
• عرف جامعه و استانداردهای حقوقی: میزان اجرت المثل براساس رویه‌ها و عرف حاکم بر دستمزدهای حقوقی تعیین می‌شود.

تفاوت وکیل اجرت المثل و حق الوکاله

• حق‌الوکاله توافقی(اجرت المسمی): مبلغی است که وکیل و موکل بر سر آن توافق کرده و در قرارداد ذکر می‌شود.
• اجرت المثل وکیل: زمانی مطرح می‌شود که هیچ توافق قبلی برای دستمزد وکیل وجود ندارد، و دستمزد بر اساس عرف و نظر دادگاه تعیین می‌شود.
مواردی که وکیل می‎‌تواند اجرت المثل درخواست کند:
• وکیل در پرونده‌ای فعالیت کرده و به نتایجی رسیده است، اما قراردادی برای تعیین حق‌الوکاله است.
• موکل بعد از دریافت خدمات حقوقی از وکیل، از پرداخت دستمزد او خودداری می‌کند و قراردادی بین آن‌ها وجود ندارد.

اجرت المثل بر اساس عدالت و عرف رایج جامعه، به منظور جبران و بهره‌برداری یا استفاده از مال یا خدمات دیگران تعیین می‌شود.